Brillo do ceo nocturno

Hai diferentes formas de medir o brillo do ceo nocturno. Algunhas profesionais, como a fotometría, unha técnica moi usada en astronomía, e outras moi sinxelas como o conteo de estrelas (ver proxecto GaN).

A aparición dun pequeno instrumento chamado Sky Quality Meter (SQM), en galego algo así como medidor da calidade do ceo, moi doado de usar e de instalar, favoreceu a unificación e obxectividade das medidas de brillo do ceo. Hoxe é moi común e hai diferentes instalacións fixas que contan cun destes aparellos e que dan información tódolos días, como por exemplo:

Para entender os datos que dá o SQM é importante recordar a definición de magnitude (nós explicámolo aquí). O máis importante é entender que canto menor é a magnitude que mide o SQM, maior é o brillo do ceo (Profundizando nas magnitudes). Para entender o conteo de estrelas é necesario coñecer o concepto de magnitude límite (Limiting Magnitude en inglés), que non é outra cousa que a magnitude da estrela máis débil que un observador logra ver. Polo tanto, canto maior sexa a magnitude límite observada máis escuro é o ceo, xa que as estrelas de máis magnitude son as que menos brillan.

É importante ter en conta os seguintes puntos á hora de interpretar os resultados (tanto dos SQM como do conteo de estrelas), tamén cando estes son de diferentes noites pero nos mesmos lugares:

  • A nubosidade nun lugar con contaminación luminosa aumenta o brillo do ceo porque a luz reflicte nas nubes. Mentres que nun lugar sen contaminación o brillo diminúe xa que as nubes tapan o brillo natural do ceo procedente das estrelas e outros corpos celestes.
  • A altura e a fase da Lúa inflúen directamente nos resultados.
  • A actividade humana pode verse reflexada nos datos, xa sexa por luces das casas, de automóbiles ou outras luces artificiais que non están acesas toda a noite.

Sobre as gráficas que mostran os resultados obtidos cos SQM:

  • No eixo X, o horizontal, están postas as horas en formato universal. En España temos en inverno unha hora máis que a universal e en verán dúas máis.
  • No eixo Y, o vertical, aparecen os valores en magnitudes, é dicir, o brillo do ceo.
  • Ademais indicánse a data e o lugar onde se mediu.

No seguinte mapa recompilamos as diferentes medidas que se fixeron en Galicia do brillo do ceo con SQM e por conteo de estrelas, así como fotografías de diferentes lugares. Cada proxecto ten unha capa diferente no mapa, co cal podes escoller o que mais che interese (non nos facemos responsables dos topónimos usados por Google):

Publicacións dos resultados obtidos co SQM por parte de Calidade do Ceo Nocturno (do máis novo ao máis vello):