Melatonina

Cando falamos de contaminación luminosa e seres vivos, incluida a saúde dos seres humanos, nombramos moito á melatonina, que é unha hormona que o noso corpo segrega cando non recibimos luz. Aquí unha explicación moi breve do que é este composto.

Esta hormona é responsable de regular e controlar moitos procesos biolóxicos do noso organismo, ademais de que é a encargada de sincronizar o noso reloxo interno. Por exemplo, nalgúns mamíferos a melatonina influe no inicio e fin do período de reprodución, no inicio da hibernación e outras actividades estacionais. Por suposto grazas á melatonina o corpo sabe que é de noite e prepárase para durmir e a ausencia mantén aos nosos sentidos en alerta e atentos para facer os nosos labores diurnos.

A luz provoca a secreción de melatonina que se transporta por todo o corpo sincronizando as nosas funcións biolóxicas co ciclo día-noite. Fonte da imaxe.

En estudos recentes demostrouse que a melatonina é capaz de influír na ralentización da evolución de certo tipo de cancros e, incluso, parece que o defecto de melatonina no organismo durante longos períodos de tempo ten consecuencias sobre todo nos cancros de mama e próstata.

A secreción de melatonina non se produce cando un ser vivo está exposto a luz similar á do sol, que ten moito de luz azul e pouco de vermella e outras cores (rangos espectrais é o termo máis técnico) e se produce na ausencia de luz con compoñente azul. Polo tanto, permanecer de día en lugares pechados iluminados con luz artificial sen compoñente azul envía unha mensaxe ao organismo de que non é de día ou de que estamos próximos á noite, mentres que permanecer exposto á luz durante a noite fai entender ao noso corpo que non toca durmir. Ámblas dúas situacións teñen efectos perxudiciais para o noso organismo e no estado de ánimo.

Novembro 26, 2017Novembro 26, 2017 por calidadedoceo

VI Workshop CMON (2 decembro 2017)

O vindeiro sábado 2 de decembro estaremos novamente na reunión de astrónomos galegos organizada polo Clube de Astronomía Vega na residencia Monte da Condesa en Santiago. A continuación toda a programación:

[10:45] Presentación do VI Workshop CMON.

[11:00] Martin Pawley (Agrupación Astronómica Coruñesa Ío)
Título: “Cinema e astronomía”
Resumen: Máis alá da ciencia ficción e “space-operas”, son moitos os fíos dos que tirar para falar de cinema e astronomía.
Para empezar, o propio invento do cinematógrafo é fillo dun tránsito de Venus…

[11:30] Paula Neira Placer (Secretaria de la Agrupación Astronómica Ío)
Título: “¡Hola! ¡Estamos aquí!, XOXOXXXXOXXOXOX; o cómo comunicar desde asociaciones astronómicas”
Resumen: En esta charla se abordará el proceso que ha de seguir una asociación astronómica para poder comunicarse
con su entorno de una manera eficaz. Se hará referencia a algunas soluciones comunicativas que permiten
alcanzar los objetivos y audiencia más habituales de las asociaciones astronómicas.

[12:00] Víctor Tilve Rúa (Colectivo Calidade do Ceo Nocturno)
Título: “Contaminación luminosa: cada vez máis información, pero non menos contaminación”
Resumen: Escolma de temas relacionados coa contaminación luminosa: instrumentos e resultados de medicións,
traballos e bibliografía recentes, últimas novas sobre Calidade do Ceo Nocturno e outras cuestións.

[12:30] Descanso

[13:00] Jorge Gómez Crespo, José Ángel Docobo Durántez (Observatorio Ramón María Aller, USC)
Título: “Interferometría speckle de binarias no Byurakan Astrophysical Observatory”
Resumen: Descríbense  os resultados das campañas de observación de binarias realizadas no BAO (Armenia)
mediante o uso da cámara EMCCD do Observatorio Astronómico Ramón María Aller da USC acoplada ao telescopio
de 2.6m de dito Observatorio.

[13:30] José Ángel Docobo Durántez, Pedro Pablo Campo Díaz (Observatorio Ramón María Aller, USC)
Título: “Cálculo preciso de masas estelares e paralaxes a partires das órbitas de  binarias espectro-interferométricas”
Resumen: O desdobramento de binarias espectroscópicas de dobre liña mediante técnicas de alta resolución
coma a interferometría speckle permite, a través das súas órbitas, diseñar un procedemento  para obter
simultaneamente valores precisos tanto das masas individuais coma das paralaxes.

[14:00] Comida

[16:00] Hugo González, Luis Pérez, Ramón Iglesias
Título: “Observando ocultacións”
Resumen: O porqué e o cómo da observación de ocultacións. O grupo de observación de ocultacións que hai
establecido en Galicia. O que se está a facer: resultados positivos e negativos.

[16:30] Carmen Castro (Clube Vega)
Título: “Eclipse en familia”
Resumen: Actividad divulgativa duante el eclipse de Marzo de 2015. Disfrutando de la Astronomía con
los niños también durante el dia. ¿Qué hacer y que no hacer durante el eclipse?

[17:00] X. Dosi Veiga
Título: “Ceos Galegos – Calendario astrónimo 2018”
Resumen: Ceos Galegos é un produto comercial no que facemos divulgación científica so través
dun produto de consumo popular. No caso de que funcione, transformaremos o proxecto nun vehículo
viable e autosustentable para a comunicación social da ciencia. A edición deste ano foi posible
porque en Galicia temos fotógrafos do ceo que fan un traballo espectacular.

[17:30] Descanso

[18:00] José R. Gago
Título: “Scienceffect Space Program”
Resumen: Crónica del diseño y construcción de diferentes cohetes y simuladores aeroespaciales de forma
artesanal. La importancia de entender leyes físicas básicas y el espíritu de la carrera espacial.

[18:30] Ramón Iglesias Marzoa (CEFCA, ULL, Clube Vega)
Título: “A caracterización de Haumea mediante unha ocultación estelar”
Resumen: A técnica das ocultacións estelares permite obter información moi valiosa sobre obxetos do sistema solar.
Unha ocultación de Haumea, observada mediante unha colaboración pro-am, permite descubrir o tamaño real
de Haumea e o seu sistema de anéis.

[19:00] Oscar Blanco (Trevinca Skies)
Título: “Observatorios robotizados en Galicia. Una realidad”
Resumen: La provincia de Ourense contará en cuestión de meses con dos observatorios astronómicos que permitirán el trabajo en remoto y robotizado. Las posibilidades, proyectos y colaboraciones posibles son ahora un nuevo aliciente para la astronomía en Galicia. Trevinca Skies está detrás de estos dos proyectos y nos lo contarán de primera mano.

[19:30] Salva Bará (Facultade de Óptica, USC)
Título: “Avisos varios”

[19:45] REMATE

Novembro 25, 2017Novembro 27, 2017 por calidadedoceo

Contaminación luminosa: tomemos medidas! (Pontevedra) – 08/09/2017

O venres 8 de setembro estaremos na Casa da Luz de Pontevedra colaborando nunha actividade organizada pola Asociación Astronómica Sirio de Pontevedra que nace tralo obradoiro que fixemos na Escola Oficial de Idiomas de Vigo onde acudiron membros de Sirio. Dende este obradoiro as colaboracións entre Sirio e nós tiveron un forte repunte que culminan nesta actividade.

Será unha das actividades abertas ao público máis completas feitas sobre contaminación luminosa na nosa comunidade xa que nela participaremos diferentes asociacións e utilizaremos diferentes ferramentas e estratexias de divulgación que non sempre temos ocasión de xuntar: obradoiro, roteiro, exposición, documental e observación astronómica. Por suposto a participación dos asistentes será imprescindible e potenciada.

 

Agosto 28, 2017Agosto 10, 2017 por calidadedoceo

Luces e sons de Aquis 2017 (Bande, Ourense)

Este sábado 12 de agosto organizamos xunto co Concello de Bande outra edición de Luces e sons de Aquis. O ano pasado fixemos nunha soa xornada actividades para adultos e nenos relacionadas con contaminación luminosa e unha observación astronómica. Este ano por problemas de axenda dividimos a actividade en dous e comezamos pola observación que, como o ano pasado, será conducida por Pablo Martínez, que aproveitará o lugar para falar de arqueoloxía e da súa relación co ceo.

Estamos a traballar para facer actividades durante o día para o mes de setembro, do que informaremos cando pechemos datas.

Agosto 10, 2017Agosto 10, 2017 por calidadedoceo

Medidas en Ames (26-29/12/2016) e Pontevedra (26-29/06/2017)

(Se é a primeria vez que les sobre isto é recomendable que visites a páxina Brillo do ceo nocturno)

As medidas publicadas hoxe de Ames, concretamente en Castelo, levan tempo feitas e estudadas, pero quedaron pendentes de publicación sen nos decatar. Estas completan outras medidas feitas antes e publicadas o ano pasado: Medidas do brillo do ceo en Ames (17 a 23/10/2016)

Confirmamos pois que o ceo nocturno en Castelo ten moi boa calidade cando está despexado.

Pola contra, noutras medidas feitas en Pontevedra (máis medidas en Medidas do brillo do ceo en Pontevedra (18-25/06/2017)), no espazo de coworking Arroelo, confirmamos que a cidade sofre moita contaminación luminosa, sobre todo nas noites nubradas nas que a luz reflicte nas nubes. A pesar de medir dende un lugar no que parte do horizonte estaba tapado polo edificio onde se instalou o SQM hai medidas sen Lúa de ata 16 magnitudes, o que é moito brillo.

 

Xullo 21, 2017Xullo 20, 2017 por calidadedoceo

Medidas do brillo do ceo en Pontevedra (18-25/06/2017)

(Se é a primeria vez que les sobre isto é recomendable que visites a páxina Brillo do ceo nocturno)

O SQM estivo na cidade de Pontevedra, concretamente na Avenida de Marín. Como se ve nas fotos é un lugar preto da autoestrada AP-9, que nese tramo está iluminado tanto pola ponte coma polas entradas e saídas que ten en sentido Marín e Ourense. Estas luces das entradas e saídas foron substituídas  hai pouco por tecnoloxía LED de cor branca cunha potencia considerable. Dende este lugar tamén se observa o Porto de Marín, a autoestrada Pontevedra-Marín, e o mar, onde non hai luces instaladas (polo de agora). Non é o centro da cidade, pero si é unha zona onde vive moita xente e moi preto do centro, polo que as medidas aquí feitas son moi interesantes: un lugar alto sen luces directas, pero ao que chegan luces dende o centro da cidade, pero tamén de estradas e dun porto.

O ceo estivo despexado case tódolos días, só estivo cuberto a noite do 21 e con intervalos nubosos a noite do 22, algo que se reflexa nas gráficas con medidas cercanas a 15 magnitudes, que é un ceo moi brillante. Cabe resaltar que o resto de noites, despexadas, o brillo do ceo chegou a 18 magnitudes, medida habitual en cidades contaminadas. Pero na diferenza entre o brillo con nubes e despexado hai unha información moi preocupante sobre Pontevedra: todo o brillo de todo o que rodea ao lugar onde se mediu e que se mencionou ao comezo deste artigo reflíctese nas nubes e isto demostra a cantidade de luz que vai cara o ceo. Estamos a falar de que o ceo brilla máis de 10 veces máis con nubes. Iso é moita contaminación luminosa!

Xuño 29, 2017 por calidadedoceo

Medidas do brillo do ceo no Observatorio Astronómico de Cotobade (16,17,18/05/2017)

(Se é a primeria vez que les sobre isto é recomendable que visites a páxina Brillo do ceo nocturno)

Dende o día 6 ata o 18 de maio a Asociación Astronómica Sirio de Pontevedra instalou o noso SQM no Observatorio Astronómico de Cotobade (Pontevedra) que eles xestionan. Publicamos só as noites sen Lúa e máis estables en canto a meteoroloxía. Os resultados, como cabe esperar nun lugar adicado á observación astronómica, son bos. O reto está en manter este espazo e espallar a calidade do ceo máis alá do observatorio.

Maio 26, 2017Maio 26, 2017 por calidadedoceo

Medidas do brillo do ceo na EOI de Vigo (20 a 23/04/2017)

(Se é a primeria vez que les sobre isto é recomendable que visites a páxina Brillo do ceo nocturno)

Con motivo do obradoiro que organizamos na Escola Oficial de Idiomas de Vigo instalamos alí o SQM para medir a contaminación luminosa. É un lugar situado nun punto alto da cidade e rodeado de casa e edificios baixos. A propia escola facía de pantalla protexendo o SQM da luz do centro da cidade. Esperabamos que os resultados aquí fosen bos, pero foron un auténtico desastre. Todo apuntaba a que esta parte da cidade sería máis escura que o centro, pero non, apenas hai diferencia se se observan as gráficas. A máxima escuridade medida estivo preto das 18,5 magnitudes, medidas propias dun ceo claramente contaminado.

Maio 2, 2017Maio 2, 2017 por calidadedoceo

Medidas do brillo do ceo en Patos, Nigrán (7,8,9/03/2017)

(Se é a primeria vez que les sobre isto é recomendable que visites a páxina Brillo do ceo nocturno)

Instalamos un par de SQM para calibralos en Patos, Nigrán. Eran noites con Lúa, para ter variabilidade e facer mellor a calibración, polo que os resultados son moi variables, aínda que moi interesantes, xa que ao final das noites, cando a Lúa se escondía e non había nubes, chégase a medir case 20 magnitudes, un ceo de boa calidade.

Maio 2, 2017Maio 2, 2017 por calidadedoceo